Bài viết đã được đăng trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ và trên Báo Kiên Giang ngày 31-03-2015. Mời các bạn xem nhé
----------------------
Luật hôn nhân
gia đình (LHNGĐ) sửa đổi bổ sung năm 2014 có qui định nội dung mang thai hộ.
Đây là một chế định pháp lý mới, cần phải được nghiên cứu đưa vào Bộ luật dân
sự sữa đổi lần này, với tư cách là một qui phạm pháp luật dân sự điều chỉnh về quan
hệ mang thai hộ.
LHNGĐ 2014,
tuy các nội dung mang thai hộ được qui định từ điều 94 đến điều 98 (năm trong
chương: xác định cha, mẹ cho con), nhưng chưa đầy đủ, còn nhiều vấn đề có thể
phát sinh trong thực tiễn giao dịch mà Luật HNGD 2014 chưa đề cặp tới.
Vấn đề là cần phải
đi sâu phân tích, làm rõ lý luận, dự báo tình huống và các khía cạnh pháp lý
khác, làm cơ sở cho việc bổ sung những nội dung rõ ràng hơn trong chế định về
mang thai hộ vào Bộ luật dân sự sửa đổi, tạo ra những định chế pháp lý chặt chẻ
để điều chỉnh loại hình mang thai hộ này một cách tốt nhất.
Điều 3 LHNGĐ, giải thích về mang
thai hộ như sau:
Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là
việc một người phụ nữ tự nguyện, không vì mục đích thương mại giúp mang thai
cho cặp vợ chồng mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp
dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bằng việc lấy noãn của người
vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào
tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai để người này mang thai và sinh con
(khoản 22).
LHNGĐ 2014
qui định tương đối đầy đủ về quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ mang
thai hộ vì mục đích nhân đạo, nhưng chưa dự liệu tình huống người mang thai hộ
bị tai biến dẫn đến tử vong hoặc tàn tật suốt đời vì lý do mang thai hộ để xác
định chủ thể gánh chịu hậu quả dân sự.
Với những căn
cứ như đã phân tích trên đây, nội dung quan hệ mang thai hộ phải được biên soạn
thành một chế định có tính hệ thống để đưa vào bổ sung trong Bộ luật dân sự sửa
đổi lần này.
Với ý nghĩa đó,
ý kiến chúng tôi đề xuất như sau:
Tại điều 39
cần bổ sung thêm quyền được mang thai hộ cho người khác theo qui định của Luật
hôn nhân gia đình. Đưa nội dung mang thai hộ vào điều này là hợp lý vì: mang
thai hộ cũng là quyền về nhân thân và là một qui trình sinh học có sự can thiệp
kỷ thuật ngành y như việc hiến, nhận mô, bộ phận cơ thể khác mà điều luật này
đã qui định (tham khảo thêm bài “mấy vấn đề về nhân thân …” tác giả ĐCT đã đăng
trong Cổng thông tin điện tử chính phủ ngày 13-01-2015).
Về hợp đồng mang thai hộ. Đây là một loại giao
dịch dân sự có điều kiện đặc biệt. Nói có điều kiện đặc biệt là bởi giao dịch
này sẽ làm phát sinh, thay đổi cả trên lĩnh vực sinh lý và tâm lý của người
mang thai hộ (nhất là lĩnh vực tình cảm), nó còn có liên quan đến nhiều mối
quan hệ trong cuộc sống của các chủ thể khác tham gia . . . cho nên cần phải
qui định chặt chẻ về nội dung, hình thức của loại hợp đồng này. Theo chúng tôi,
hợp đồng này nên biên soạn thành một mục riêng và đưa vào chương XVI là phù hợp
với tính chung nhất là loại hợp đồng nhưng mang tính đặc thù riêng, không trùng
lấp với các loại hợp đồng khác (Chương qui định một số Hợp đồng thông dụng).
Về nội dung: Qui phạm cần qui định chi tiết
quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia ký kết hợp đồng, trong đó phải tính đến
trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tính mang, sức khỏe cho người mang thai hộ
khi có sự cố sảy ra xuất phát từ việc mang thai hộ này.
Việc đề xuất đưa nội dung mang thai hộ thành
những qui phạm vào Bộ luật dân sự sửa đổi lần này có ý nghĩa bổ sung, tạo sự
đồng bộ giữa hai ngành luật (Luật HNGĐ và BLDS), sát hợp hơn với thực tiễn đời
sống xã hội, bảo đảm cho các quan hệ dân sự được điều chỉnh một cách chặt chẽ hơn.
