Trong các loài thực vật sống dưới nước, Lục bình là một loại có đặc điểm sinh học độc đáo được người dân quê tôi tận dụng phục vụ cho cuộc sống khá phong phú.
Lục bình, chỉ sống ở vùng nược ngọt, nếu gặp nước mặn sẽ bị rụi chết. Những năm trong chiến tranh, cứ vào mùa mưa, lục bình lại sinh sôi nẩy nở đầy sông và là nỗi lo sợ của quân đối phương, nhất là quân lính trên các tàu chiến.
Lợi dụng dòng chảy, Bộ đội ta bám nấp vào những mãng lục bình, đưa trái phá đặt đánh tàu, phá cầu và tiếp cận các mục tiêu khác khiến đối phương không thể nào phát hiện. Rất nhiều trận đánh, các chiến sĩ đã lợi dụng lục bình tiêu diệt nhiều phương tiện tàu chiến địch, trong đó điền hình là những chiến công lừng lẫy của người anh hùng nông dân Tư Nhà Mới trên sông Cái Lớn. Những trận đặt trái phá tàu làm cho giặc không thể nào chống đỡ được và ông đã trở thành huyền thoại "Thần nước sông Cái Lớn"
Vào mùa đông từ tháng 10 âm lịch trở đi, Lục bình đồng loạt trổ bông tím biếc cả một vùng, cũng là lúc sắp kết thúc vòng đời của nó khi nước mặn tràn về. Mỗi bụi Lục bình trổ một bông với nhiều nhánh, có dáng thon tròn mềm mại, gợi cho ta liên tưởng đến sự thanh khiết của loài Sen: "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn".
Bông Lục bình làm rau chấm với cá kho mắm hay thịt kho thường ăn rất ngon, ngon hơn các loại rau lá khác. Ngó Lục bình hoặc nõn non cùa nó hái đem về làm rau nấu canh chua hoặc xào với thịt cũng là một món ăn không thua kém các loại ra cũ khác.
Lục bình còn là nguyên liệu để người dân sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ xuất khẩu, tạo thu nhập thêm cho những gia đình sống ven sông có địa thế.
Để có được những cọng Lục bình dài đúng tiêu chuẩn đan lát, người ta dùng cây rào chắn, khoanh thả mật độ rất dầy cho các cánh lá vượt cao lên, sau đó cắt đem phơi rồi bán cho các cơ sở chế biến thủ công.
Tuy nhiên. Lục bình cũng là nổi khổ của người di chuyển bằng xuồng ghe trên sông nước. Nếu mật độ thưa thì không có vấn đề gì, nhưng nếu gặp hôm nước chảy xiết, gió mạnh, Lục bình sẽ dồn lại ken chặt mặt sông, thì người đi ghe, xuồng sẽ không cách nào vượt qua được, lúc này chỉ còn cách tắp vào bờ chờ tan rồi đi, nếu đã kẹt giữa dòng thì phải chịu chung với số phận bềnh bồng trôi theo dòng nước...
(Những bức ảnh chụp tại sông Cái Lớn và sông Xép nhỏ ngày 27-08-2017. Anh hoa lục bình tãi trên mạng về)
